Menu
Przyciskamy wosk do odczuć i myśli i uzyskujemy ich odcisk… Pamiętamy i wiemy, co jest tam odciśnięte, dopóki trwa ten obraz w wosku
Platon
Jaki obraz masz przed oczami, gdy myślisz o swojej pamięci?
Worek bez dna? Magazyn z gęsto zapełnionymi półkami? Coś na kształt katalogów w komputerze? A może całkiem zupełnie innego?
Ciekawe, że słowo „pamięć” wywołuje obraz miejsca lub statycznego przedmiotu.
Jakąkolwiek reprezentację byś nie miał, pamiętaj, że pamięć jest PROCESEM. Jest dynamicznym zjawiskiem, który zachodzi w Twojej głowie i ciele cały czas. O wiele lepiej mówić o zapamiętywaniu, gdyż wtedy mówimy o aktywności, a nie miejscu.
Zapamiętywanie jest czynnością wymagającą koncentracji Twojej uwagi i energii. To proces, w którym Ty jesteś zaangażowany. To Ty zapamiętujesz i bierzesz w tym czynny udział. Oznacza to, że jeśli chcesz coś zapamiętać, musisz być aktywny.
Według naukowej definicji:
Według tradycyjnego modelu Alana Baddeleya pamięć to nie jeden, a trzy magazyny:
Oto podstawowe informacje o każdym magazynie pamięci.
Inne nazwy: pamięć ultrakrótka
Przechowuje: ulotne wrażenia bodźców zmysłowych(widoki, dźwięki, tekstury) będących ich wierną reprodukcją
Czas przechowywania: ograniczony, zadziałanie bodźca ok. 0,5 – 1 sekund
Pojemność magazynu: nieograniczona
Przetwarzanie informacji: nieświadome
Podział:
Inne nazwy: pamięć operacyjna, robocza, STM
Przechowuje: materiał przekazany z pamięci sensorycznej (obrazy, dźwięki) jest tutaj opracowywany, przemyślany i zorganizowany.
Czas przechowywania: ograniczony, po 18 – 20 sekundach informacje, na które nie została skierowana świadoma uwaga, zostają zapomniane.
Pojemność magazynu: ograniczona, do pamięci wchodzą ZAWSZE 7+/- 2 jednostki informacyjne (porcje informacji), zasada ta obowiązuje wtedy, gdy informacje nie są ze sobą powiązane. Dla naszego mózgu nie ma znaczenia, jak duże są jednostki (litera, słowo, zdanie, akapit). W przeliczeniu na bity średnia pojemność to 80 bitów.
Przetwarzanie informacji: świadome
Ważne:
Inne nazwy: pamięć długoterminowa, LTM
Przechowuje: wszystkie doświadczenia, zdarzenia, informacje, emocje, umiejętności, słowa, kategorie, reguły i oceny, które zostały przeniesione z pamięci sensorycznej i krótkotrwałej. LTM przechowuje informacje o świecie zewnętrznym o raz informacje generowane wewnętrznie – myśli, opinie, wartości. Jest zbiorem wiedzy o sobie i świecie. System ten umożliwia także rozwiązywanie problemów, rozumowanie, tworzenie nowej wiedzy, operowanie abstrakcyjnymi symbolami itd.
Czas przechowywania: nieograniczony
Pojemność magazynu: nieograniczona
Przetwarzanie informacji: nieświadome
Podział:
Aby dowolna informacja np. słowo, dźwięk, obraz czy liczba została trwale zapamiętana musi przejść najpierw przez pamięć krótkotrwałą. Jej pojemność oraz czas przechowywania jest ograniczony, więc różne czynniki wpływają na to czy informacja pójdzie dalej czy zostanie zapomniana. Są to m. in:
Poza tymi czynnikami są także spore różnice indywidualne wynikające z wieku (wraz z wiekiem pojemność pamięci krótkotrwałej rośnie) oraz treningu umysłowego. Student medycyny będzie miał dłuższy czas przechowywania informacji niż uczeń gimnazjum czy emeryt.
Aby informacja została trwale zapamiętana musisz:
a) skoncentrować się na informacji
b) powtórzyć informację.
Koncentracja jest tutaj kluczowa. Wszystkie techniki ułatwiające zapamiętanie bazują na tym, że aby stworzyć w wyobraźni obraz informacji, musisz się na niej skoncentrować. Oczywiście uruchamianie wyobraźni aktywizuje także prawą półkulę i mocno wspomaga zapamiętanie, niemniej jednak koncentracja jest najważniejsza.
Podobnie rzecz ma się z przypominaniem sobie informacji. Aby odtworzyć dowolny obraz, dźwięk, liczbę musisz się skoncentrować. Informacja trafia do pamięci krótkotrwałej, a że ta ma ograniczoną pojemność tylko część z nich (7+/-2 informacje) staje się dostępna.
Ten magazyn pamięciowy jest najważniejszym punktem w przepływie informacji przez pamięć. To on decyduje jak wiele informacji może zostać zmagazynowanych w pamięci i przywołanych ponownie.
Teraz pokażę Ci jak możesz uprościć całą teorię i wyciągnąć praktyczne wnioski.
Praktycznie całą teorię działania pamięci można zawrzeć w 3 prostych do zrozumienia procesach.
Wszystkie trzy procesy tworzą razem jeden synergiczny system, który daje Ci ogromne możliwości przyswajania i przetwarzania informacji.
Nawet gdybyś poprawił tylko jeden z procesów, Twoje umiejętności zapamiętywania i przypominania i tak zwiększą się kolosalnie. Przyjrzyj się teraz każdemu z nich osobno.
Konstrukcja to moment, w którym stykasz się z informacją. Na przykład ktoś mówi Ci swoje imię, kładziesz kluczyki na stole, czytasz o ważnym fakcie, myślisz o nadchodzącym spotkaniu. Tu zaczyna się cały proces zapamiętywania.
Wszystko, co dociera do mózgu poprzez zmysły, czyli to, co widzisz, słyszysz, czujesz, zostaje zarejestrowane przez sieć neuronów w Twoim mózgu i odwzorowane jako konstrukcja – mentalny „odcisk informacji”.
Możesz o tym myśleć jak o konstrukcji z klocków lub puzzli, które układasz widząc zewnętrzny rysunek. Klocki to to, co widzisz, słyszysz i czujesz. Połączone w jedną całość tworzą konstrukcję, czyli wewnętrzne odwzorowanie informacji, którą zapamiętujesz.
Tak samo jak domek z klocków nigdy nie będzie idealnie przypominał prawdziwego budynku, tak samo wewnętrzna konstrukcja nie jest nigdy doskonałym odwzorowaniem rzeczywistości. Jest tylko jej przybliżeniem.
Zapamiętaj! Od jakości pierwszej konstrukcji zależy całe zapamiętywanie.
Gdy informacja zostanie zarejestrowana przez zmysły, dociera do mózgu, gdzie zostaje przetwarzana, czyli jest:
Cały proces zachodzi w mózgu błyskawicznie poza Twoją świadomością. W wyniku przetwarzania pojawia się uczucie zrozumienia „acha, wiem o co chodzi”. Przetwarzanie wiedzy to łączenie informacji w siatce.
Gdybyś zobaczył mózg pod mikroskopem, to zauważysz, że każda komórka nerwowa jest połączona z inną za pomocą połączeń. Tych połączeń jest tak wiele, że mózg to jedna wielka wielowymiarowa siatka połączonych ze sobą komórek.
Sposób zorganizowania informacji w umyśle jest bardzo podobny do struktury w mózgu. Każda informacja jest połączona z wieloma innymi informacjami, tworząc rozbudowaną sieć połączeń.
Gdy pomyślisz o jakiejś informacji np. „pies”, od razu w umyśle aktywuje się siatka wiedzy dotycząca psów. Będą tam obrazy psów, które znałeś, nazwy gatunków psów, dźwięki szczekania, dotyk jego sierści, a także inne skojarzenia i informacje.
Siatka wiedzy aktywuje się za każdym razem, gdy myślisz o czymś, uczysz się czegoś czy sobie przypominasz.
Gdzie są moje klucze? Jak nazywał się ten człowiek? Co to ja miałem kupić? Co miałem teraz powiedzieć? Jak to było?…
To moment ReKonstrukcji, czyli przypomnienia sobie właściwej informacji.
ReKonstrukcja jest procesem odtworzenia na nowo informacji, którą zapamiętałeś (skonstruowałeś). Jest jak poskładanie na nowo ułożonych już kiedyś klocków. Polega na ponownym odtworzeniu informacji, która jest włączona do siatki wiedzy, gdzieś w mózgu.
Na szybkość przypominania sobie wpływa w dużym stopniu ilość wcześniejszych rekonstrukcji. Im częściej przypominasz sobie informację, tym łatwiejsza i szybsza będzie każda kolejna rekonstrukcja. To tak jak z klockami czy puzzlami, gdy znasz już dobrze schemat, układanie ich kolejny raz jest proste.
ReKonstrukcja, czyli dostęp do informacji może następować:
Na pewno miałeś tak, że wszedłeś do pokoju nie wiedząc, po co tu przyszedłeś. Lecz jednak gdy wróciłeś myślami do miejsca, gdy podjąłeś decyzję, nagle przypomniał Ci się cel, prawda?
To najprostszy przykład rekonstrukcji pośredniej. Gdy chcesz przypomnieć sobie, co jadłeś tydzień temu na śniadanie to także użyjesz tego typu rekonstrukcji. Zastanowisz się najpierw, co się wtedy działo w całym dniu, a potem wrócisz do śniadania. Prawda?
Wszystkie 3 procesy pamięci są ze sobą połączone. Czasem będzie Ci trudno oddzielić konstrukcję od przetwarzania informacji. Jednak najważniejsze jest to, abyś poznał te procesy, zaczął je zauważać w różnych sytuacjach, a potem świadomie z nich korzystał.
Gdy zapamiętujesz, zazwyczaj koncentrujesz się na informacji, a nie na procesie zapamiętywania. Nie myślisz wtedy JAK przebiega zapamiętywanie. Jednak, jeśli chcesz poprawić swoją pamięć to „JAK” nabiera wielkiego znaczenia.
Zacznij więc zwracać uwagę także na to jak przebiega cały proces.
Przez następne kilka dni, po każdym zapamiętywaniu lub sesji nauki, zatrzymaj się i uświadom sobie jak przebiegały 3 procesy pamięci.
Za każdym razem, gdy coś zapamiętujesz – obserwuj jednocześnie siebie. Co i jak robisz? Co Ci pomaga? Co przeszkadza?
Przetwarzanie najłatwiej zaobserwować podczas nauki wiedzy lub umiejętności.
Teraz znasz 3 podstawowe procesy pamięci i wiesz jak ona działa. Im bardziej jesteś świadomy co i jak teraz robisz podczas zapamiętywania, tym łatwiej będzie Ci wyłapać błędy i zmienić je na nowe, lepsze strategie. Do dzieła!
Kasia Szafranowska: Ekspertka i trenerka szybkiej nauki. Od 2002 roku zaraża entuzjazmem ucząc najskuteczniejszych strategii czytania, zapamiętywania, zdawania egzaminów oraz rozwoju osobistego. Wykładowca Wyższej Szkoły Filologicznej. Autorka Metody Aktywnego Mówienia do szybkiej nauki języka angielskiego.
Sesja wygasła
Proszę zalogować się ponownie. Strona logowania zostanie otwarte w nowym oknie. Po zalogowaniu można ją zamknąć i wrócić tutaj.