Nauka czytania dla dzieci – jak pomóc dziecku sprawnie czytać

Pamiętam jak mój młodszy brat pocił się nad książką czytając swoją pierwszą lekturę "Na jagody". Wiercił się i kręcił, stale wychodził do toalety, był głodny i spragniony - jednym słowem robił wszystko, byle tylko nie czytać. Znasz to?

Literowanie, składanie wyrazów i zrozumienie tekstu to ogromny wysiłek, który dla wielu dzieci jest porównywalny z ciężką pracą fizyczną. Do tego dochodzą negatywne emocje, takie jak frustracja i stres, które często towarzyszą pierwszym krokom w nauce czytania.

Dlaczego nauka czytania dla dzieci jest trudna?

Nauka czytania dla dzieci sprawia takie kłopoty, bo:

1) Szkolna nauka czytania zaczyna się od literowania i sylabowania. 

Oznacza to, że nauka czytania zaczyna się od abstrakcji, bo co to jest A? Co to jest B? Dziecko doskonale wie, co to jest banan. Banan to konkret, ma smak, zapach, kolor, ale B? 

Litera lub  sylaba jest dla mózgu abstrakcją, czyli jest najtrudniejszą rzeczą do nauczenia się. Uświadom sobie jak trudne jest dla dziecka zaczynanie od abstrakcji, zamiast konkretu. 

2) Szkolna nauka czytania stresuje czytaniem na głos.

Weź teraz dowolną książkę i zacznij czytać ją na głos. Założę się, że zanim skończysz pierwszą stronę, będziesz zmęczony. Co więcej Twój poziom zrozumienia będzie niższy niż gdybyś czytał dla siebie. 

Czytanie na głos jest potrzebne nauczycielom do oceniania, a nie dziecku do efektywnego czytania. Zmęczenie plus ocenianie to kombo, które sprawia, że dziecko łączy z czytaniem stres.

3) Nauka czytania odbywa się na nudnych tekstach.

Z czym Ci się kojarzy słowo "lektura"? Większość ludzi ma skojarzenia typu: nuda, zmęczenie, przymus. Lektura to coś, co musisz przeczytać, bo nauczyciel Ci kazał. A jeśli coś musisz, to od razu masz opór i zniechęcenie.

Jeśli pomyślisz, że nauce czytania towarzyszą takie emocje, to jak ktokolwiek może polubić czytanie?

Jak ułatwić dziecku naukę czytania?

1. Dostosuj treści do zainteresowań dziecka
   Zacznij od tekstów, które dziecko uwielbia. Ulubione postacie, historie czy tematy przyciągną jego uwagę.

2. Zamień naukę w zabawę
   Gry słowne, zabawy z literami i tworzenie własnych książek mogą sprawić, że czytanie stanie się przyjemnością.

3. Zbuduj pozytywne nawyki
   Regularne, krótkie sesje czytania bez presji pozwalają na stopniowe budowanie pewności siebie.

4. Unikaj krytyki
   Zamiast skupiać się na błędach, pochwal wysiłek i postępy dziecka.

Nauka czytania może być trudnym procesem, ale odpowiednie podejście, uwzględniające potrzeby i zainteresowania dziecka, czyni ją znacznie łatwiejszą. Pamiętaj, że kluczem jest cierpliwość, zabawa i tworzenie pozytywnych doświadczeń związanych z czytaniem. Dzięki temu Twoje dziecko pokocha książki i zyska cenną umiejętność, która wzbogaci jego życie.

Czy nauka czytania dla dzieci może być przyjemna?

Jak działa czytanie z lektorem?

Czytanie z lektorem to najprostszy sposób, aby nauczyć Twoje dziecko czytania od zera lub usprawnić jego czytanie.

Możesz je zastosować mając dziecko w dowolnym wieku, od 2-3 latka do licealisty. Zalecam je nawet  dorosłym, których tempo czytania jest niższe niż 150 słów na minutę. Sprawdź swoje tempo czytania tutaj

W tej technice to dorosły lub lektor czyta na głos, a dziecko śledzi wzrokiem czytany tekst. W tym momencie mózg łączy znaczenie, które jest słyszane z obrazem danego wyrazu. 

Tak powstaje tzw. reprezentacja słowa w mózgu i następnym razem, gdy dziecko zobaczy ten obraz, mózg od razu odpali jego znaczenie.

Oczywiście potrzeba wielu okazji zobaczenia danego wyrazu dla pełnej automatyzacji tego procesu. To pozwoli na czytanie całymi wyrazami i uzyskanie większej płynności czytania.

Jak zorganizować wspólne czytanie z lektorem?

Organizacja czytania zmienia w zależności od wieku.

Dorosły, który płynnie czyta, czyta na głos książkę wybraną przez dziecko, a dziecko w tym czasie pokazuje czytany tekst. U mniejszych dzieci to dorosły czyta na głos i pokazuje czytany tekst.

Ważne wskazówki dla dorosłego!

Dziecko musi patrzeć na tekst! Jeśli biega po pokoju w trakcie Twojego czytania, nie zobaczy obrazów wyrazów potrzebnych do stworzenia reprezentacji. 

Dobrze jest być w kontakcie, czyli wziąć dziecko na kolana lub usiąść blisko siebie. 

UWAGA! Zakończ, zanim dziecko chce zakończyć, aby pozostało w niedosycie.

W tej wersji techniki to lektor z audiobooka czyta tekst,  a dziecko śledzi tekst w książce palcem lub ołówkiem.

Ważne wskazówki!

Wyznacz z dzieckiem z góry ilość czytania i się tego trzymaj, czyli np. przeczytaj w ten sposób 1 rozdział lub czytaj przez 15 minut. 

Zacznij jednak od krótszego czasu i stopniowo go wydłużaj.

Jeśli lektor czyta za wolno i dziecko się nudzi, przyspiesz audio korzystając z ustawień Youtuba lub odtwarzacza audio/wideo.

Dzieci zazwyczaj nie traktują tej techniki jako czytania i bardzo chętnie to wykonują. Jeśli zaproponujesz im taki sposób czytania lektury, będziesz zdziwiony jak chętnie na to przystaną.  Darmowe audiobooki lektur znajdziesz na kanale YouTube tutaj.

Zanim jednak zaproponujesz lektury, zacznij od tego, co dziecko lubi najbardziej, aby przełamać zniechęcenie i skojarzyć czytanie z przyjemnością.

Jak Ci się podoba taka nauka czytania dla dzieci?

Jak pomóc dziecku w nauce czytania - poradnik

Jakie są najlepsze książki na początek nauki czytania?

Najlepiej wybrać książki:

• Z dużymi literami i prostym słownictwem.

• Z dużą liczbą ilustracji, które pomagają zrozumieć treść.

• Na temat zainteresowań dziecka, np. zwierząt, pojazdów czy ulubionych postaci z bajek.

Czy warto korzystać z audiobooków podczas nauki czytania?

Tak, audiobooki są świetnym narzędziem, ponieważ:

• Łączą słuchanie tekstu z jego wizualnym śledzeniem w książce.

• Pomagają dziecku skupić się na wyrazach i ich znaczeniu.

• Zmniejszają stres związany z czytaniem na głos.

Jak zachęcić dziecko do regularnego czytania?

• Stwórz codzienny rytuał czytania, np. przed snem.

• Nagradzaj postępy dziecka małymi upominkami, np. naklejkami.

• Organizuj sesje czytania w ciekawych miejscach, takich jak park czy kawiarnia.

Czy nauka liter i sylab to najlepszy sposób na rozpoczęcie nauki czytania?

Nie zawsze. Dzieci lepiej przyswajają litery i sylaby, gdy są one powiązane z konkretnymi przedmiotami lub obrazami, np. „A” jak „aparat”. Ułatwia to zrozumienie abstrakcyjnych symboli.

Jak unikać stresu u dziecka podczas nauki czytania?

• Zrezygnuj z oceniania podczas czytania.

• Czytaj razem z dzieckiem w przyjaznej atmosferze, bez presji.

• Wybieraj książki, które są interesujące i dostosowane do poziomu dziecka.

Jak wprowadzać elementy zabawy do nauki czytania?

• Twórzcie razem historie na podstawie obrazków w książce.

• Grajcie w gry słowne, np. zgadywanie słów zaczynających się na daną literę.

• Wykorzystuj aplikacje i gry edukacyjne wspierające naukę czytania.

Czy czytanie na głos jest konieczne w nauce czytania?

Nie zawsze. Czytanie na głos bywa stresujące, dlatego lepszym rozwiązaniem jest metoda czytania z lektorem, gdzie dorosły czyta na głos, a dziecko śledzi tekst wzrokiem.

Jak długo dziecko powinno czytać codziennie?

• Przedszkolaki i młodsze dzieci: 5–15 minut dziennie.

• Starsze dzieci i młodzież: 20 minut lub więcej. Najważniejsza jest regularność i dostosowanie czasu do możliwości dziecka.

Czy można pomóc dziecku z trudnościami w czytaniu?

Tak, oto kilka wskazówek:

• Skonsultuj się z logopedą lub pedagogiem specjalnym, jeśli trudności są znaczące.

• Korzystaj z prostych książek i audiobooków, aby budować pewność siebie.

• Ćwicz czytanie krótkich i interesujących tekstów.

Jak technologia może wspierać naukę czytania?

• Aplikacje edukacyjne oferują interaktywne gry i ćwiczenia.

• Audiobooki pomagają łączyć słuchanie z wizualnym śledzeniem tekstu.

• E-booki pozwalają dostosować rozmiar czcionki i kontrast dla większego komfortu.

Co to jest MultiCzytanie i jak działa?

MultiCzytanie to 5-stopniowy system nauki przez czytanie, który:

• Uczy płynnego czytania w sposób stopniowy i systematyczny.

• Łączy różne techniki, takie jak czytanie z lektorem czy ćwiczenia koncentracji.

• Pomaga dzieciom na każdym etapie nauki czytania, od przedszkola po dorosłość.

Jakie są najczęstsze błędy podczas nauki czytania?

• Zmuszanie dziecka do czytania na głos, co wywołuje stres.

• Wybieranie nudnych lub zbyt trudnych tekstów.

• Krytykowanie dziecka zamiast chwalenia jego wysiłków.

Dlaczego warto wspólnie czytać z dzieckiem?

• Buduje to więź emocjonalną i tworzy pozytywne skojarzenia z czytaniem.

• Dziecko uczy się prawidłowej intonacji i rytmu mowy.

• Wspólne czytanie zachęca do zadawania pytań i pogłębiania treści.

Jak przygotować przestrzeń do czytania?

• Wybierz wygodne miejsce z dobrym oświetleniem.

• Zadbaj o cichy kącik wolny od rozpraszaczy.

• Przygotuj książki i materiały, które dziecko może łatwo dosięgnąć.

Może Cię zainteresują inne artykuły: